Tuinderij de Spoolderberg

Tuinderij de Spoolderberg

Een hectare aan diversiteit

Aan de rand van Zwolle ligt tuinderij de Spoolderberg. Op ongeveer één hectare worden hier ruim 60 verschillende soorten (maar nog meer verschillende variëteiten) groenten, kruiden en fruit geteeld voor 4 restaurants en 75 deelnemers met een oogstabonnement. Onder de verschillende gewassen vallen 10 tot 15 verschillende pompoenvariëteiten, 7 typen sla en 5 verschillende aardbeienrassen. De recentelijk aangeplante hoogstambomen gaan over een tijd appels en peren van oude, smaakvolle rassen produceren.

De tuinder Joke Wierenga leidt dit alles, samen met een groep enthousiaste vrijwilligers, in goede banen. Ze is in 2017 met deze tuinderij begonnen na toenemende vraag naar lekker, gezond en duurzaam geteeld voedsel van restaurants in haar omgeving. De afnemers zijn enthousiast over de verse, lekkere producten. Smaak is in dit geval belangrijker dan de houdbaarheid van het product. Joke was de eerste met een zelfoogsttuin of CSA (community supported agriculture) in Zwolle. Er is inmiddels een wachtlijst voor mensen die mee willen doen met de zelfoogsttuin. Initiatieven als deze blijken erg welkom.

Niet-kerende bodembewerking

De gewassen worden geteeld op vaste bedden, wat inhoudt dat er niet geploegd of diep gespit wordt, maar alleen oppervlakkig geschoffeld. Sinds 2019 is de bodem alleen op niet-kerende wijze bewerkt. De focus ligt op het voeden van de bodem, die op zijn beurt dan weer de plant voedt. De bedden worden handmatig vrij van onkruid gehouden. Alles op de tuinderij gebeurt overigens handmatig, van water pompen tot oogsten. Dat is veel, maar vooral voldoening gevend en gezond werk. De bedden krijgen alleen een lading compost, dat uit de buurt komt en beschikbaar is voor de tuinderij. De schimmeldraden die zich in de bodem hebben gevormd worden zichtbaar met een beetje graven. Door de bodemzorg groeien de planten erg goed en zijn ze gezond.

Natuurlijke vijanden

Op de tuinderij worden geen pesticiden ingezet tegen plagen. Wel wordt er bijvoorbeeld gebruik gemaakt van netten die de gewassen beschermen tegen insectenvraat. De bomen en hagen aan de zijkant van de tuinderij bieden beschutting aan vogels, egels en insecten, die op hun beurt weer als natuurlijke plaagbestrijding dienen. In een open veld zijn deze dieren niet zo actief, maar met de nodige beschutting voelen ze zich op hun gemak. Ook de gewassen zelf kunnen elkaar ondersteunen. Er wordt op de tuinderij daarom gebruikgemaakt van combinatieteelt. Ook wordt er wisselteelt toegepast, zodat de bodem tussendoor kan herstellen van bijvoorbeeld veeleisende gewassen zoals koolsoorten. Ook staan zelfde soorten gewassen verspreid over de tuinderij, om zo de ziektedruk te verlagen. Ter illustratie: de bladrandkever, die nu op één bed aanwezig is, blijft erg lokaal door de toegepaste wisselteelt, waardoor de schade beperkt blijft.

Al lerende doet men

De bodem en het microklimaat van de tuinderij zijn dingen die je over de jaren steeds beter leert kennen als tuinder. Dan kun je die kennis inzetten en uitkristalliseren wat wel en niet werkt op jouw stuk grond. De omstandigheden hebben ook invloed op jezelf als tuinder. Zelf heeft Joke ervaren dat het vele buitenwerken je lichaam laat wennen aan alle weersomstandigheden. Het maakt je beter bestand tegen wisselende temperaturen. Je wordt er ook sterker van, maar het is grappig genoeg juist voornamelijk de fijne motoriek die je traint, zoals bij een balletdanser.

De tuinderij wordt voor een deel gedragen door vrijwilligers. Volgens Joke kost dit wel wat tijd, maar je krijgt er veel voor terug. Het is leuker om samen bezig te zijn. Ook biedt Joke moestuincursussen aan om mensen wegwijs te maken met het kweken van groenten, kruiden en fruit. Zo biedt de tuinderij naast duurzame voedselproducten en een habitat voor biodiversiteit ook ruimte voor educatie.